Over Blauw

De betekenis van kleur
In de Middeleeuwen, maar ook nog lang daarna, gaven kleuren vaak aanleiding tot hevige opwinding en emoties. Ondanks de angst dat Satan via de kleur alle menselijke zintuigen kon ontregelen waren destijds rood, wit en zwart de dominerende kleuren, vaak ingegeven door hun rol in de Bijbel. Tot in de Middeleeuwen was de kleur blauw dan ook niet erg gewild. Koningen, keizers en kerkvorsten hulden zich in goud en purper. Daar kwam langzamerhand verandering in toen koning Lodewijk IX (omstreeks 1250) de voorkeur gaf aan blauw in navolging van de verhalen van Plinius over stoere Kelten die hun lijven insmeerden met de blauwe verfstof om hun vijanden schrik aan te jagen en een Romeinse overwinning af te wenden. Zijn overstap naar het hemelse blauw, de kleur van de Heilige Maagd, maakte de weg vrij voor een ware modetrent in de 15e en 16e eeuw, waaraan alle rijken mee wilde doen. Zodoende werd de productie van en de handel in de blauwe kleurstof in die periode van steeds groter belang. Door de hoge prijs was het dragen van dergelijke felgekleurde kleding alleen weggelegd voor de rijken der aarde. De armen moesten het doen met grauw en ongekleurd textiel. Onder invloed van het protestantisme neemt de waardering voor felle kleuren in de 17e eeuw weer af en afgaande op de modetrends van de afgelopen jaren lijkt het alsof de mens zich steeds verder afkeert van felle kleuren. Voor wie meer wil weten over de rol van kleur in de Middeleeuwen en daarna is het boek ‘Van karmijn, purper en blauw’ van Herman Pleij een aanrader (ISBN 90-446-0100-8).

Isatis tinctoria
De plant waar Duivelsblauw om draait, heet in het Latijn Isatis tinctoria en werd in Noord-Frankrijk wède of guède genoemd en ‘pastel’ in het zuiden. Ook buiten Frankrijk kwam de plant voor en werd daar woad (Engeland) en Waid (Duitsland) genoemd. In Nederland is de plant bekend onder de naam wede. De wede is een tweejarige plant, die in het eerste jaar alleen blad voortbrengt. In het tweede jaar ontstaat een stengel met daaraan gele bloemetjes die doen denken aan koolzaad. De blauwe kleurstof werd uit het blad gewonnen.
Kijk voor meer informatie over wede.





Preparatie toen en nu:
Lees verder »»

Historische pastelroute:
Lees verder »»